Te gast in het levenswerk van Inra Jaka

Daar zitten we dan. In een decor van zand en cactussen die eerder aan een Zuid-Amerikaanse woestijn refereren dan aan Vietnam. De Homestay-eigenaar Inra Jaka is een jonge hippie die naar eigen zeggen een bad boy is geweest in Saigon. Hij heeft in zijn jonge jaren diverse studies gevolgd, is gids geweest, muzikant, heeft websites ontworpen en nog veel en veel meer. Zijn professionele leven vertoont veel overeenkomsten met dat van mij. Maar inmiddels heeft hij zijn eindbestemming gevonden. Vóór alles is hij een trotse Cham die de besturende Viet als indringers beschouwt. Volgens Jaka is ál het goede dat Vietnam heeft te bieden, te danken aan de Cham.

De eenwording van 1975 beschouwt hij als een verovering door de noordelijken, gevolgd door een bezetting. Sindsdien is het alleen maar bergafwaarts gegaan met het land. Bijvoorbeeld als gevolg van de prestigieuze energieopwekkingsprojecten met stuwdammen. Daardoor zijn complete diersoorten – die ook als voedsel voor de bevolking dienden – uitgestorven. Ook de ooit zo succesvolle rijstbouw zoals deze werd ontwikkeld door de Cham is op deze manier op zeep geholpen.

Inra Jaka is vier jaar geleden gestopt met werken en gestart met het creëren van de ideale leefomgeving. Op deze plek. Geheel in de geest van de Cham. Zo is de slaapkamer waar wij de nacht doorbrengen gebouwd in de traditie van de Cham. Ook Jaka’s manier van grond bewerken en groenten verbouwen is Cham. Het is Jaka’s levenswerk, al geeft hij toe dat het veel moeilijker is dan hij vooraf had gedacht. Veel van de kennis van de Cham is verloren gegaan. Gelukkig weet zijn grootvader – die hem helpt – nog veel. En dan is daar natuurlijk altijd weer die verdomde regering die de natuur dusdanig heeft verstoord. Dat maakt de traditionele landbouw extra moeilijk.

Ook de Cham taal dreigt tot Jaka’s grote verdriet volledig verloren te gaan. Nog slechts 30% van de Cham spreekt de oorspronkelijke taal nog. De rest bedient zich van het Vietnamees. Om die ontwikkeling tegen te gaan, heeft Jaka zelf met een studie Cham begonnen. Hij geeft nu ook les in die oude taal.

Het besluit om te gaan leven in de geest van de oude Cham heeft hij genomen in een tijd dat hij nog vrijgezel was. Maar om een huis te mogen bouwen moest hij – volgens de regels van de Cham – eerst een vrouw trouwen. Hij is haar vervolgens gaan zoeken en inmiddels heeft hij haar gevonden. Ze is aardig en hij kan het goed met haar vinden. Bijkomend voordeel: ze heeft een baan als Engelse lerares en brengt daarmee geld binnen. Dat stelt heem in de gelegenheid om zich volledig te wijden aan het in stand houden van de Cham cultuur. Haar naam is Sa Kaya.

Samen hebben ze een dochter van tweeënhalf jaar oud, genaamd Inra Supmi. Jaka wil in het totaal drie dochters en wil voor alle drie een huis op het erf bouwen. Hij is geen man van twijfels, dus ik vraag hem niet wat hij doet als zich een zoon meldt. Laat staan dat ik hem vraag wat hij gaat doen als één van die imaginaire, toekomstige dochters of nóg imaginairdere, toekomstige schoonzonen ergens anders wil wonen.

Die middag trekken we er op uit met de brommer van Jaka. Belle rijdt uiteraard. We bezoeken een oude Chamtempel die ik bij nadering herken. Ik heb die markante toeren al eens in de verte gezien tijdens onze treinreis van Saigon naar Hanoi, enkele weken geleden.
Vervolgens rijden we een tijd doelloos rond in de stad een komen uiteindelijk uit op de boulevard aan het strand. Met de zee op gepaste afstand. Een geblondeerde Vietnamese heeft er zichtbaar veel lol in om ons ongevraagd kleine hapjes voor te zetten en praatjes met ons aan te knopen. Dat we eigenlijk alleen bier willen interesseert haar geen lor. Zij doet wat zij wil. Duidelijk een heftige tante, maar voor ons is ze erg aardig.

Lees verder: Dankzij onze nieuwe scootervriend